Charakokta Nimbadi Yoga in the management of Mansapradoshaj Vyadhi- A Review
Article pdf download
Publication Certificate

Keywords

Nimbadi Yoga, Mansa pradoshaj Vyadhi, Mansa pachak Yoga

How to Cite

Deo, K. M. (2019). Charakokta Nimbadi Yoga in the management of Mansapradoshaj Vyadhi- A Review. Ayurlog: National Journal of Research in Ayurved Science, 7(07). Retrieved from https://ayurlog.com/index.php/ayurlog/article/view/446

Abstract

Abstract: Mansa Pradoshaja Vikar are due to Doshaj involvement in Mansa Dhatu. Mansa vrudhhi, Adhi mansa, Arbuda, Adhijivha, Upakush, Keel, Galashaluk, Shundika, Vrudhhi, Putimansa, Alaji, Galaganda, Gandmala, Upjivhika are Mansa pradoshaj Vyadhi. The treatment regime for Mansa pradoshaj Vikar as mentioned in Bruhatrayee are- Shastra Karma, Kshar Karma and Agni Karma. From perception of Vyadhi chikitsa, two types of vyadhis are mentioned - Chikitsa sadhya & Shastrakarma sadhya. Specific treatment (aushadhi yog) for specific rog chikitsa is done as per Adhikaran Tantra yukti since that specific treatment has the capacity to do samprapti bhang and rog nashan. The same combination of medicines can prove useful in other vyadhis too which have similar dosha dushya sammurchana and require similar medicinal action (karmukta). Dhatu Pachakas act on respective Dhatus, where Dosha vruddhi causes Vaigunya Aashray in that specific Dhatu. i.e. where similar Dhatvashrit Dosha Prakop occurs. Thus, this review makes an effort in understanding the efficacy of Nimbadi Yoga (Mansapachak Yoga) in treating Mansa Pradoshaj Vyadhi.

Article pdf download
Publication Certificate

References

1. Agnivesh, Charak, Dridhabala, Charak Samhita, Viman sthana, Srotoviman adhyaya 5/8, edited by Pt. Kashinath Shastri,10th edition, Chaukhambha Bharati Academy, Varanasi 1982; 712
2. Maharshi Sushrut, Sushrut Samhita, Shareera sthana, Dhamani vyakaranam Shareeram, 9/12, edited by Kaviraj Ambikadutta Shastri, 7th edition, Chaukhambha Sanskrit Sansthan, Varanasi 1989; 71
3. Ibid Charak Samhita, Shareera sthana, Shareer sankhya shareeram, 7/4; 910
4. Ibid Charak Samhita, Viman sthana, Srotoviman adhyaya, 5/15; 713
5. Ibid Charak Samhita, Sutra sthana, Vividhashitpitiya adhyaya, 28/13,14; 572
6. Ibid Charak Samhita, Sutra sthana, Kiyantah shirasiya adhyaya, 17/65; 348
7. Ibid Sushrut Samhita, Sutra sthana, Doshadhatumala kshay vruddhi vidyaniyam adhyayam, 15/13; 58-59
8. Vagbhat, Ashtang Hriday, Sutra sthana, Doshadi vidnyanam adhyayam, 11/8, edited by Dr. Ganesh Krishna Garde,6th edition, D.V. Ambekar, Pune 1970; 52
9. https:// healthy-ojas.com/systems/Ayurveda-mamsa-dhatu.html
10. Agnivesh, Charak, Dridhabala, Charak Samhita, Chikitsa sthana, Grahani dosha Chikitsa adhyaya, 15/ 16,17, edited by Pt. Kashinath Shastri, Reprint 2001, Chaukhambha Bharati Academy, Varanasi; 456
11. Ibid Charak Samhita, Sutra sthana, Annapan vidhi adhyaya, 27/61; 534
12. Ibid Charak Samhita, Chikitsa sthana, Grahani dosha Chikitsa adhyaya, 15/29; 458
13. Ibid Charak Samhita, Chikitsa sthana, Grahani dosha Chikitsa adhyaya, 15/17; 456
14. Ibid Charak Samhita, Chikitsa sthana, Grahani dosha Chikitsa adhyaya, 15/18; 456
15. Go. Aa. Phadke, Sh. Go. Phadke, Doshadhatumala vidnyan, 16th chapter, Mansa Dhatu, Pg 168, 15th edition, Mrs. Rohini Phadke, Satara
16. Ibid Charak Samhita, Shareera sthana, Khuddika Grabhavkranti, 3/6; 855
17. Ibid Charak Samhita, Viman sthana, Rog bhishakjitiya viman adhyaya, 8/96; 772
18. Ibid Sushrut Samhita, Sutra sthana, Doshadhatumala kshay vruddhi vidyaniyam adhyayam, 15/7; 57
19. Ibid Charak Samhita, Shareera sthana, Mahati garbhavakranti, 4/12; Chakrapani teeka, 871
20. Ibid Charak Samhita, Viman sthana, Rog bhishakjitiya viman, 8/105; 776
21. Ibid Sushrut Samhita, Sutra sthana, Doshadhatumala kshay vruddhi vidyaniyam adhyayam, 15/14; 59
22. Ibid Ashtang Hriday (7) Sutra sthana, Doshadi vidnyanam adhyayam, 11/10; 52
23. Ibid Sushrut Samhita, Sutra sthana, Vyadhi sammuddeshiyam adhayayam, 24/9; 101
24. Ibid Charak Samhita, Sutra sthana, Vividhashitpitiya adhyaya, 28/11,12; 572
25. Ibid Sushrut Samhita, Shareera sthana
26. Gupta GK (Ed.). Aadhunika Kriya Sharir Vigyan. Meerut: Utkarsha Prakashan; 2018. 80p.
27. Ibid Charak Samhita, Sutra sthana, Vividhashitpitiya adhyaya, 28/26; 573
28. Brijesh R Mishra, Abhishek B Mishra, Dhatu pachak yoga. Ayurline: International Journal of Research In Indian Medicine 2018; 2(1): 1-8
29. Ayurved Patrika, Dhatuyog Visheshank, Ayurved Seva Sangh, July 2003; Pg. 51
30. Ibid Charak Samhita, Chikitsa sthana, Jwar chikitsa adhyaya, 3/ 200- 203; 150
31. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 31
32. Ibid Charak Samhita, Chikitsa sthana, Jwar chikitsa adhyaya, 3/ 200; 150
33. Ibid Charak Samhita, Chikitsa sthana, Jwar chikitsa adhyaya, 3/ 201; 150
34. Ibid Charak Samhita, Chikitsa sthana, Jwar chikitsa adhyaya, 3/ 202; 150
35. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 14
36. Ibid Sushrut Samhita, Sutra sthana, Dravya sangrahaniyam adhyayam, 38/23;143
37. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 22
38. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 25
39. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 18
40. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 30
41. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 38
42. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 49
43. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 22
44. Dr. A. P. Deshpande, Dr. Subhash Ranade, Dravya Guna Vijnyan, Part 1 and 2, 1st edition, Anmol Prakashan, Pune; Pg. 325
45. Ibid Dravya Guna Vijnyan, Part 1 and 2; Pg. 419
46. Ibid Dravya Guna Vijnyan, Part 1 and 2; Pg. 183
47. Ibid Dravya Guna Vijnyan, Part 1 and 2; Pg. 713
48. Ibid Dravya Guna Vijnyan, Part 1 and 2; Pg. 637
49. Ibid Dravya Guna Vijnyan, Part 1 and 2; Pg. 476
50. Ibid Sushrut Samhita, Sutra sthana, Dravya sangrahaniyam adhyayam, 38/50,51; 145
51. Ibid Sushrut Samhita, Sutra sthana, Dravya sangrahaniyam adhyayam, 38/ 56,57; 145
52. Ibid Ayurved Patrika; Pg. 45

I  declare (on behalf of me and my co-authors) that the submitted manuscript titled has not previously been published and is not currently being considered elsewhere for publication in another journal and that I am (we are) the sole owner(s) of the manuscript thereof and of all rights, title, and interest therein. All agreed to the terms and conditions, Privacy Policy, which is declared on Journal Website http://www.ayurlog.com and online filled (uploaded) form

 
 
 
 

Downloads

Download data is not yet available.